Cách nuôi gà theo Kinh Kê

Góp thêm một số kinh nghiệm nuôi gà đá với anh em.

Tướng kê chọn lựa đành rành
Cho ăn đầy đủ no cành mới xuôi
Gà nội chủ chạ đừng nuôi
Phòng gà hàng xóm tới lui chẳng mời
Chuồn trại sạch sẽ ráo cao
Một trống, một mái, không cho chạ vào
Nhớ là sạch sẽ làm đầu
Bữa nhốt bữa thả chớ hầu có quên
Mười ngày bèn cột ổ lên
Cao chừng một thướt rút rơm lót liền
Ăn tối trống mái no đều
Lúa rút nước sạch, trống nhiều con hay
Chớ được đuổi chạy lung tung
Thất kinh gà hoáng đẻ không có chừng
Gà đẻ phải lấy bớt lần
Để nhiều sợ bể, hoặc ngừng đi chăng
Trứng nhọn gà mái đả tường
Trứng tròn gà trống nào hòng có sai
Trứng nặng gà lớn xương thay
Trứng nhỏ gà đẹt ấy thời uổng công
Trước đèn tay đặt xem trong
Quầng thâm chẳng thấy là không có cồ
Trứng vỏ mỏng chớ bỏ vô
Là bữa gà đói, chó vồ, chồn vây
Gà già đẻ ít trứng thay
Xế chiều lên ổ, con hay bao giờ
Trứng nhỏ chẳng đều gà so
Lông hay đòn dở chớ cho ấp nhiều
Ổ lót sạch, cột chắc, treo
Để nơi khuất định, để trèo xuống lên
Chớ để gà khác gần bên
Đừng cho mưa nắng dọi hầm trứng hư
Mỗi trưa cho mái xuống ăn
Thả ra đi rảo kẻo nằm mạc sanh
Đừng cho gà trống rược dành
Phơi lông, vùi đất rồi lên ổ liền
Lìa trứng lâu quá chẳng nên
Trứng mà lạnh ngắt, trứng bèn hư đi
Khoảng chừng một khắc vị chi
Bỏ gà lên ổ phải y nhẹ nhàng
Nhớ rửa chân sạch đất bùn
Kẻo ung trứng ấp chả ra cái gì
Ấp được năm bửa rọi đèn
Có cồ thì để khồng cồ lấy ra
Xám đen là trứng có cồ
Mười lăm ngày nhúng nước trứng thời rung rinh
Còn trứng xục xịch là hư
Lau trứng khô ráo bỏ vô ổ liền
Ấp được hai mươi mốt ngày
Trứng bèn khẻ mỏ, nở này cũng mau
Trứng sát cứ gõ chẳng sau
Đợi gà cứng cáp xuống vào ban trưa
Lấy tay cại mỏ chớ chưa
Khỏi rút mỏ trấu, ngăn ngừa về sau
Nước sôi để nguội lâu dần chớ quên
Cho ăn thiếu thốn chẳng bền
Đói con, non trống nào bền nào dai
Bắt gà lẻ mẹ không hay
Tự nhiên để vậy lâu ngày càng sung
Nếu trời ướt át chớ quên
Cho ăn khô ráo, khỏi hen, khỏi sò
Gà sáu tháng đổ lông giò
Biết gáy một tháng phải lo tích mồng
Nửa tháng sổ nhấp một lần
Đặng quen đòn đá, đứng lâu đá bền
Một nhang trở lại làm ngăn
Ban đầu xổ ít lại, phòng gà hư chăng
Một chặp cho uống nước sơ
Thổi hơi, đánh cán để chờ chi lâu
Xổ rồi phải nhớ vổ hen
Vò trầu với muối cho ăn khỏi sò
Mài ngãi với rượu xức vô
Cánh hông đầu cổ đăng cho tan bầm
Cằng gà cũng phải đem dần
Vừa tới đầu gối kèo hòng hư chân
Sau mười phút mới phơi lông
Tắm nắng vừa phải, chớ không nướng gà
Gặp mái chớ để theo rà
Tối cho ăn uống theo đà mỗi đêm
Cây lót để ngủ chớ quên
Tránh không có gió và khô chổ nằm
Thục địa, cam thảo, da tây
Nấu cho uống dặm, đá rầy bền lâu
Chớ cho đạp mái lần nào
Kẻo đứng không vững, khuya thì rung chân
Cứt khô ngủ chẳng giấu đầu
Là gả sung mạnh chớ lo sợ gì
Nếu gà đao mắt phải lo
Lá khế non, muối cùng nhai phun vào
Hoặc con mắt có hạt cườm
Ốc bưu đối xức vậy mà rất hay
Gà cước chậu mới khó cho
Để dầm nước lạnh thì giò bớt sưng
Hoặc lấy mắn nên bó chân
Lâu ngày mới hết chớ nên xổ gà
Bị trỉ ỉa rặn không ra
Lá mồng tơi đỏ, ăn mà rất hay
Dầu đu đủ uống hàng ngày
Thì trơn cái ruột, bệnh rày bớt đi
Ăn không tiêu chẳng hại gì
Cho ăn chút muối, uống thì nước hâm
Gà mắc gió(dùng) rau lúng đâm
Lấy mà cho uống, dầu phong xức mình
Kỹ càng các việc đã bày
Nếu mà làm đúng, ít khi thua người
Bởi chỉ rõ lời cao ngoan
Bắt vần đủ kiểu, miễn sao dể tường
Lời thô tiếng tục tầm thường
Xin người kinh sử văn chương chớ cười.