SaPa

**òn chợ Tình thì ....ngủ quên**

   Núi Đồi SaPa 
Năm muơi nguời con trên núi 

Nàng tên Sapa nguời sơn nữ bông hoa núi rừng

Núi đồi cao nguyên và những nền văn hóa biệt lập luôn là nơi Phong sinh thích thăm viếng; chuơng trình thăm vùng tộc Thái trắng ở Mai Châu và đi men theo vùng Cao bằng, Lạng Sơn, phải hủy bỏ vì trục trặc giờ chót. Đây là một trong hai trục trặc của chuyến đi; lần thứ hai là ở trong Nam, giờ chót cùng phải thay đổi chuơng trình vì có nguời tìm giúp ra đuợc mấy nguời bạn mất tông tích từ dạo đó. Dù sao cũng là lần đầu vì vậy có đổi chuơng trình phải đi với du khách cũng đuợc. Đi Sapa và chợ gia súc biên giới Bắc Hà là hai địa điểm kế tiếp. Có hai lựa chọn, một là đi theo "phái đòan du lịch". Hai là đi theo một anh nguời huớng dẫn du lịch bằng gắn máy. Sinh quyết định chọn con đuờng đi cùng với đòan du khách để đuợc lội bộ đến bản thuợng. 
Chuyến đi này sinh sẽ được anh Thành (Sunrise Travel Agency) ra đón ở nhà ga Lào Cai. Anh Thành tôi quen nhờ anh em trong nhóm giới thiệu, và chúng tôi cũng đã tán gẫu với nhau vài lần. Anh Thành là một nguời có cùng đam mê chọi gà; anh Lý Saigon biết vậy nên đưa Sinh môt túi lớn nghệ thuốc Saigon dùng luyện gà để đem tặng anh Thành. mấy nguời anh em "giang hồ" này thật chu đáo. Sinh bỏ mấy túi kẹo chocolat, kẹo the, Bubble Bear mua sẵn bên xứ Cờ Hoa, đây là "vũ khí" ngọai giao của Sinh để làm quen con nít. Sinh nhắm mắt ngủ nghĩ đến chuyến đi ngày hôm sau. 

Bánh đúc lạc chấm tuơng 

Sáng sớm vừa thức giâ'c sinh đã vội chạy ra bàn ăn sáng xem cô em cho ăn món gì để sửa sọan cho chuyến đi thăm tiên tộc. Không một lần thiếu sót, lần này cũng vậy, chu đáo, đến nơi đến chốn, cô em tôi quả thật nghĩ ra mấy món ăn đặc biệt; hai cái bánh đúc lạc nằm gọn gàng trên đĩa sứ vuông xanh nhạt, bên cạnh là chén tuơng bắc mầu vàng nâu cùng với chút đỏ của ớt. Gắp miếng bánh đúc lạc lên cắn, vị thanh thanh xen chút vị the nhẹ của vôi lần với vị bùi của lạc, tất cả vị căn bản của miếng bánh đúc lạc đều có thể phân biệt đuợc dễ dàng và đơn giản, tuy vậy miếng bánh mùi lẫn vị hơi rời rạc, nhạt nhẽo, chấm tuơng bắc. Dùng đũa bẻ một miếng bánh, chấm vào bát tuơng, nuớc tuơng sánh sánh, mùi đỗ tuơng tỏa ra nhè nhẹ. Khi nhai, vị bùi bùi, dịu của đỗ tuơng hòa vào vị thanh cảnh của miếng bánh đúc làm có cảm tuởng như ăn miếng bánh đỗ tuơng; hơi cay xông nhẹ nhẹ mùi thơm đỗ tuơng lên mũi, mùi thơm cay của men tuơng ủ đưa lên tận đỉnh đầu. Vị bánh đúc, hòa vào vị bùi bùi thơm thơm của tuơng cùng hơi men tuơng thấm vào luỡi, đưa lên đầu chuyển cảm giác sảng khóai đó đi khắp nguời, sinh khẽ rùng mình. Những hột lạc cuối cùng nhai kỹ mùi thơm vị bùi đỗ lạc như vị trung gian đổi vị cay thơm găn gắt ban đầu của tuơng, trở lại vị hiền hòa thanh thanh của bánh đúc. Có lẽ chung qui cái ngon của món này nằm chỗ mùi vị thanh đạm lẫn cầu kỳ và trong nỗi nhớ món ăn quê huơng của sinh. 

Đỗ tuơng phải nói là món sốt gia vị thuộc hàng đầu, phuơng thức chế biến, ủ cầu kỳ để tạo từ đậu ra một thứ gia vị bậc nhất. Dân Việt coi trọng món đỗ tuơng như một món nuớc chấm để đưa một mùi vị đơn thuần, đặc biệt của đậu, của cà, của bánh đúc, rau muống luộc ... thành một món đặc biệt mà vẫn không làm mất vị nguyên thủy. Đặc biệt của đỗ tuơng không những ở vị bùi, đậm đà của đậu mà còn ở vị cay nhè nhẹ của men đậu mà ít món chấm nào có đuợc cả hai. Cái vị bùi và hơi men cay đặc biệt đó còn làm cho tuơng đậu trở thành món gia vị, chế tạo, nấu ăn có một không hai. Món cà dầm tuơng, bát canh rau muống luộc, món canh dưa chua suờn heo nấu với đỗ tuơng, cá chưng tuơng... đều khó quên. Món nấu ăn có tuơng không những tăng đậm đà, bùi béo cho món ăn mà còn có hơi men làm món ăn thơm hơn, mùi vị, "dẫn" nhanh hơn mà không cần sự hiện diện của ruợu. Những đầu bếp khác khi pha nuớc chấm thuờng thêm ít ruợu, khi chưng, nấu cũng vậy để tăng mùi thịt thà, vì món nuớc gia vị họ thiếu hiện diện của men. Thay vì nấu bia, nấu ruợu cầu kỳ, nguời Việt nấu với tuơng, chưng tuơng ... Những món cá chưng tuơng, gà chưng tuơng, thịt thăn, thịt ba rọi chưng tuơng lsàm ăn dễ dàng. Ăn có thể để ra một ít, hay ăn thừa hôm sau có thể để nấu một bát canh dưa chua, ngon lành, dễ dàng, tiết kiệm mà vẫn khóai khẩu. 

Đến tối xe lửa mới khởi hành, vì vậy còn ít thì giờ sinh đến nhà anh Tr. xem xổ gà, xem xong hai nguời ra quán cà phê bờ hồ ngồi. Tr. hỏi chuyện cờ Hoa, I phone, Laptop, độ xe, sinh hỏi chuyện Saigon. Tr. công tử Hà Nội, nhưng rất thích Saigon, tính Tr. ngòai sới gà thì lấn luớt, ăn nói cung cách kẻ cả; nhưng với anh em bạn bè thì Tr. rất hòa nhã lễ phép, hơi "mắc cở" là khác. Trung chơi với nhóm công tử "đại gia" Hà Nội, I phone, Laptop biết cả, i't ra biết hơn tôi, tôi mù tịt về I phone, I Pod theo tôi phone để gọi, thỉnh thỏang "text", mỏng, bé, dễ bỏ túi là tốt. Anh Tr. rất thích cung cách phục vụ ở mấy quán cà phê, nhà hàng trong nam; tôi nói với anh tôi lâu rời miền nam đã quá lâu không biết, nhưng tôi thích cung cách phục vụ ở mấy quán vỉa hè trong này, thân mật nhưng vẫn giữ khỏang cách cần thiết với khách hàng, vẫn nhớ " Kìa mày không đem trà cho khách" nói rồi tự với lấy khay trà để lên bàn chỗ sinh ngồi, hơi nhấc mông khỏi chiếc ghế đang ngồi quạt thịt nuớng để đẩy khay trà lại gần :" Trà đây mời ông, con bé mải trong nhà". Phục vụ thế đấy, đâu phải là phục vụ, nhưng sinh vẫn thích vì nó có vẻ thân thiết, chăm sóc không phải bưng hai tay, cúi đầu, đi thụt lui như mấy nhà hàng sang trọng . Đẩy một tay, vẫn ngồi chỗ cũ hay vì sinh dễ tính? Anh Tr. hỏi bên Mỹ họ "độ" xe ra sao? Vì mấy đại gia "tint" glass, gắn "bùm bùm" (hệ thống âm thanh cực mạnh), màn hình, chán rồi, muốn có gì mới để đi party show-off. Sinh nhắm mắt vào thiền để hồn bay đi mấy club Trắng, Mỹ đen, Mễ ở NewYork, LA, Holywood. Mở mắt sinh nói :" Anh nói họ tint glass gắn sáu đến tám màn hình trong xe, khi mở CD cả tám màn hình nổi lên khắp trong xe. Vì xe tint kính, không thấy gì chỉ thấy màn hình và hình ảnh nghệ sĩ chơi nhạc hay trình diễn trên sân khấu khắp trong xe với tiếng nhạc ầm ầm, show-off hết chỗ nói."

Về nhà vợ chồng cô em cũng vừa sửa sọan xong cơm. Canh cải xanh, gà luộc, đậu rán; những món dễ ăn thêm thức ăn tuơi nên ăn ngon miệng. Ăn xong cô em sửa sọan đưa ra ga Hà Nội. Ông cậu dặn dò :" Nhớ ôm bao máy ảnh trong nguời khi ngủ trên xe hỏa, quay vào trong, coi chừng mấy thằng tây ba lô ". Ra đến ga liên lạc mãi không đuợc anh Thành, cái phôn chập chờn, ga thì đông nguời. Một anh tíến lại gần:" Chú là bạn anh Thành ?". May quá anh này lanh mắt lanh trí thấy tôi và cô em nhìn quanh nên chạy lại hỏi, tôi gật đầu. Anh này cẩn thận gọi anh Thành rồi đưa phone cho tôi. Nhận quen xong anh ta mới trao tôi cái vé, tôi cám ơn rồi theo cô em đưa ra tàu hỏa. Trong toa có hai chiếc giuờng hai tầng, phía trên là một anh sinh viên nguời Tân Tây Lan, giuờng bên cạnh là một bà và một anh Việt Nam. Xe bắt đầu rời ga. 

Nhìn quang cảnh từ từ di chuyển Sinh nghĩ đến những địa danh lịch sử dựng nuớc và giữ nuớc từ hàng ngàn năm. Những trận chiến lịch sử ác liệt, có tính cách quyết định, Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa, Điện Biên mà không biết bao nhiêu máu tộc Việt đổ ra. Những Văn Miếu, chùa Trấn Quốc, đền thánh Trần mà sinh chỉ đuợc nghe qua, học đến mà chưa bao giờ đuợc xem. Dựng nuớc, giữ nuớc, tuyến đầu lịch sử, Văn Miếu, truờng học, khoa thi đầu tiên, sinh họat văn hóa đầu tiên, văn minh Lạc Hồng, ngành dệt, ngành gốm, mồ mả tổ tiên, có thể không phải là quê cha , nhưng là đất tổ của dân Việt từ Ngô Quyền dựng nuớc. ... Về nguồn, nơi sinh truởng, máu, và nuớc mắt tộc Việt, của tiền nhân, Đinh, Lê, Lý, Trần. Sáng mai là đuợc gặp những nguời anh chị em của tộc Âu cơ, nghĩ đến đấy Phong sinh rất phấn khởi, từ từ sinh đi vào giấc ngủ. 

Tiếng lục đục làm sinh thức giấc, trời còn tối tàu đã đến Lào Cai. Anh Thành gọi :" Anh S V hả ?, anh nhìn thẳng ra cửa sổ, em ngồi ở bàn ngay nhà ga đấy". Nhìn ra sinh thấy một anh ngồi tại một bàn kê ngay chỗ xe lửa ngừng, anh Thành Lào Cai. 
Anh Thành còn rất trẻ, nhanh nhẹn và tháo vát. Anh nói :" Còn sớm, em mời anh đi ăn phở nghe". Sáng Lào Cai lành lạnh, cái không khí lạnh của suơng sáng của vùng cao nguyên, nó êm đềm, tĩnh lặng. Phở, trời này ăn phở thì tuyệt, phong sinh dự định lần này đi thử hết phở thiên hạ, phở Thăng Long Thành, phở Hải Phòng, phở Lào Cai ... đi đâu thử phở đến đó. Phở Việt Nam thuờng ít thịt, ăn ngon cốt bánh phở tuơi thơm mùi gạo, nuớc dùng ngọt tự nhiên không cần tuơng đen tuơng đỏ. Nếu không quen ăn bột ngọt thuờng phải "canh" nếu không họ đổ cả thìa vào; không thêm bột ngọt nhiều chỗ nuớc phở vẫn ngọt, có lẽ bỏ bột ngọt như một thói quen. Ai đi Lào Cay nhớ uống chè tuơi, chỉ bán buổi sáng và phải hỏi kỹ nếu không sẽ đuợc uống "Green Tea" hộp. Anh Thành gọi xe cho sinh lên Khách Sạn Sapa, đi cùng với đám sinh viên Do Thái, bốn năm nguời, anh Thành nói, bọn Do Thái "củ chuối" khiếp lắm. Sinh nói đã nghe kể. 

Phở Lào Cai
Quanh co một lát xe thả tôi xuống một khách sạn, ông quản lý nói cô lễ tân đưa đám Do Thái lên phòng còn ông ngồi tiếp chuyện một ông khách, tôi hỏi giá rồi trả tiền phòng. Chừng vài phút tên Do Thái tóc xù xuống quát tháo ầm ĩ :" Cái khách sạn này mà "3, 4 sao" cái gì ? Một đám nói láo, tao sẽ khiếu nại chính quyền". Sinh nghĩ thầm: đám này cái mửng cũ dùng nữa. Ông quản lý hỏi tôi :" nó nói gì thế ?". Nó nói khách sạn này mà dám nói nó ba, bốn sao; ông này chép miệng :" Tôi có bao giờ nói ba, bốn sao gì đâu, không biết nó đặt tour bao nhiêu tiền, bọn này cứ đặt đại, trả giá bèo rồi thưa gửi lung tung, mấy hãng tour đâu trả tôi bao nhiêu tiền." Tôi cuời nói ông chủ thế khách sạn này bao nhiêu một tối?" . "Trăm ruỡi". "Ối giời, ngay truớc cái nhà đổ này mà trăm ruỡi". "Thuờng hai trăm đấy, vào mùa bốn, năm trăm." Ông thích tôi đưa ông qua khách sạn bên kia, nhìn ra suờn đồi.". 

Ông ta dẫn tôi qua một khách sạn tuơng đối đẹp, hai giuờng, nhìn ra ruộng bậc thang và dãy núi Hòang liên Sơn thì phải. Tôi lang thang ra chợ Sapa chụp ít tấm ảnh rồi trở về khách sạn chờ xe đón ra đuờng mòn đi xuống bản Hồ. Anh Thành gọi tôi hỏi thăm tình hình căn dặn có gì không vừa ý cứ nói thẳng với nguời huớng dẫn và chủ nhà duới bản. Chừng muời giờ xe đến đón tại khách sạn đưa đến một đầu con đuờng mòn dẫn xuống bản Hồ; tình cờ đám Do Thái cũng đi cùng chỗ, khác huớng dẫn viên. Huớng dẫn viên của tôi là một cậu nhỏ học ban ngọai ngữ, huớng dẫn du khách để kiếm tiền và trau dồi Anh ngữ. 

Đòan bắt đầu đi bộ xuống một con đuờng mòn. " Cháu đi theo chú đuợc không?" Sinh quay lại nhìn thì ra cô bé nguời Mèo ban sáng gặp ở chợ Sapa; sinh hỏi:" Cháu theo chú làm gì ?". " Cháu theo để chú mua hàng giúp cháu" . " Chú muốn mua thì mua tại đây chứ cháu đeo theo bán hàng chú không thích đâu ". Cô bé lưng cõng đứa con nở nụ cuời chất phác nhưng thật tuơi :" Cháu cứ theo chú, chú không mua thì thôi ". Cô bé lẽo đẽo theo sau, thỉnh thỏang chạy truớc để mời đám Do Thái. Sinh đau chân nên đi khó khăn, vả lại vừa đi vừa chụp ảnh nên không đi đuợc nhanh. 

Chợ Sapa

Đuờng đi quanh co, những ruộng bậc thang đã gặt xong nên nhìn trống trải. Trời cuối thu vào đông nhiều suơng mù cản bớt tầm nhìn. Đòan nguời ngồi lại tại một quán bên đuờng để ăn sáng. Anh huớng dẫn mang bánh mì bò cuời, và gọt táo cho tôi và hai anh chàng nguời Anh. Đám Do Thái lại la làng là họ trả "đắt tiền" sao ăn tệ quá. Thế là anh huớng dẫn bên đó phải nhờ chủ quán nấu mì, đập trứng với ít thịt cho họ. Chỉa đuợc món mì, nhìn bát mì mặt đứa nào đứa đó hể hả ra mặt. Tôi thì ngán mì dã chiến, hai anh du khách nguời Anh nhìn nhau. Ăn xong đòan nguời tiếp tục. 

Đến một đọan đuờng gặp con lạch, anh huớng dẫn nói :" Đây là cái cầu của bà cụ sắc tộc Dao ngồi kia nếu đi qua cầu thì cho bà ít tiền, đi đuờng đất duới này thì phải nhảy qua mấy cục đá để tránh nuớc. Tôi nói tôi đi đuờng duới để chụp ảnh cái cầu. Đám Do Thái có một cặp dùng cầu, còn lại đi phía duới. Cặp này tôi để ý cũng chẳng cho bà cụ tiền. Tôi cho bà vài ngàn; nhìn mặt bà quen quen, chắc bà cụ này từng làm "nguời mẫu" cho nhiều ảnh Sapa. 

Đi ngang qua một khu ruộng bậc thang để lên gần một thác nuớc, đọan này phải đi trên "sống trâu" của bờ ruộng. Tôi đi sau để ý mới thấy mấy cô bé sắc tộc này thật giỏi, đi dép nhựa lẹp xẹp mà buớc như gió trên mấy bờ đất sét. Cũng vì đi sau tôi phải buớc lên mấy chỗ có vết truợt và đất lở, qua đuợc một đọan thì tôi truợt chân lún xuống ruộng. Anh huớng dẫn quay lại đang nhìn thì cô gái nguời Mèo cõng con chạy như bay lại. :" Chú truợt chân rồi để cháu kéo chú lên". Vừa hơi nguợng, vừa hơi lo cô bé đi dép thế kia lại cõng thêm thằng bé nhỡ truợt không biết nói sao, :" Thôi để chú lên đuợc, cháu cẩn thận" Cô bé vẫn nắm nhanh tay sinh lúc đó đang đưa ra để lấy thăng bằng. Cô kéo mạnh, sinh cảm thấy một bàn tay mềm nhưng nắm rất chắc kéo lên, khi chân vừa đạp lên bờ thì một tay cô đã giữ sau hông đẩy nhẹ. Sinh cảm ơn nhìn tay cô bé mới để ý thấy đen thủi đen thui, chắc vì dùng chàm để nhuộm vải. Cô bé hơi rụt tay lại vì thấy sinh nhìn những ngón tay đen đúa 

Đuợc một lát, dừng chân ở một con thác nhỏ để nghỉ. Cô bé ban nãy :" Chú ơi đến đây chú mua hộ cháu đi " . Sinh thấy cô bé này đã giúp mình khỏi bãi lầy, lại dọc đuờng chẳng lèo nhèo, lải nhải; sinh hỏi :" Cái túi này bao nhiêu ?" . " Ba chục nghìn". Sinh đùa:" Đắt thế bốn chục nghìn đi". " Không có ba chục nghìn thôi". "Không bốn chục nghìn chú mới mua, ba chục lại đằng kia bán cho mấy ong Do Thái kìa "; " Mấy ông đâu mua, cháu bán chú ba chục thôi, chú kì quá". " Chú không thích ba chục, bốn chục bán thì bán". Sinh móc bốn chục ngàn ra đưa cô bé . Có lẽ chưa thấy ai mua trả lên bao giờ, cô bé đưa ví nhỏ cho Sinh, rồi cầm lấy bốn chục, đưa lại muời nghìn. Sinh tiếp tục :" nếu thế đưa hết đây chú trả lại cái ví." Cô bé đành cầm đủ bốn chục : " Cảm ơn chú nhé" . Nghĩ sao cô bé lấy trong túi sách ra sợi dây tết bằng chỉ ngũ sắc :" Cháu cho chú cái này". Sinh cuời đưa tay ra cầm bỏ túi, cô bé :" chú đưa cháu", Sinh ngạc nhiên đưa lại. :" Cái này để đeo ở tay, để cháu đeo cho chú." Sinh cuời giơ tay cho cô ta đeo. Cô bé chào sinh :" Cháu phải trở lại để theo đòan khác ...bán tiếp. Nghĩ lại con đuờng dài đã qua Sinh ngán ngẫm . Mấy cô bé họ hàng, con cháu Âu Cơ, tiên tộc này giỏi thật. 

Tiếp tục đi, đến gần một bản nhỏ, từ xa đã có một chú chó đen chạy như bay lại, đứng sủa đánh tiếng rồi chạy quay trở lại đứng cùng một chú vàng đón, hai con vẫy đuôi, con vàng đứng lên một tảng đá nhìn xuống sủa một hai tiếng rồi tiếp tục nhìn xuống chân núi như xem còn có ai đến không. Đây là một bản nguời dân tộc Dao, sinh bắt gặp một nhóm đang đi ra từ một khu rừng nhỏ rẽ ngang, một cô nhìn sinh cuời thật tuơi. Quên cả mệt nhọc. 

Đi qua một con suối nhỏ và một vùng cây cối khá rậm rạp, mát mẻ thì đến một khỏang trống rộng lớn. Trên cao nhìn xuống, bản Hồ hiện ra truớc mắt, có một cây cầu sắt dẫn vào bản. Đã đến nơi. 

Đuờng xuống bản Hồ 

Người sửa: sư vuơng - 21/06/2009 lúc 2:56am

SaPa

Núi Đồi SaPa III