Đạo kê diễn nghĩa bình giải

Đạo kê diễn nghĩa bình giải

1. Hậu biên yến quản đồng hành
Hậu biên đồng hành tức là Hậu Biên Tiên Lộ. Hàng biên và hàng hậu cùng song song đi xuống, cuối cùng hàng hậu tấp vào hàng biên cùng đi xuống ngón ngoại. Đây là gà quý.

2. Giáp Long Chi Tự Điềm Lành Hữu Linh
Vảy Giáp Long đóng ở ngón thới. Vảy có hình cánh bướm hoặc từa tựa vảy rồng nên được gọi là giáp long. Loại thần kê này chuyên dùng móng làm trảo để điểm vào mắt địch.

3. Âm minh thư đoản tài tình,
4. Âm minh hùng đoản thanh vang hổ gầm.
5. Hổ gầm khẩu chớ lặng câm,
6. Hoặc rung khẩu hạ biết ra vẹn toàn.
Âm minh thư đoản là tiếng gáy thanh, rít mà ngắn ở tiếng ngân cuối. Cũng là loại gà có tài.
Âm minh hùng đoản là tiếng gáy mạnh mà ngắn ở tiếng ngân cuối. Tiếng gáy có âm thanh như cọp rống. Khi gà gáy mạnh và tiếng gáy kết thúc ngắn gọn thì đó là gà dữ.

- Gà gáy phải há lớn miệng mới tốt. Ngậm miệng lặng câm không tốt.
- Khi gáy mỏ dưới không rung mới tốt. Rung thì cũng chưa vẹn toàn.

7. Vậy thời cho rõ đừng oan,
8. Kẻo mà hay phản "Đạo Kê" là thường.
9. Xem gà ta phải cho tường,
Người xưa xem phép đá gà là Ðạo vì nó đòi hỏi sự thông suốt kê kinh. Ðoạn này xác quyết sự chính xác của kinh và quy sự thất bại vào người xem kinh chưa thông suốt.

10. Rõ ràng "hoa thới" một đường thẳng ngay.
11. Nội lên tiếp ứng nào hay,
12. Có mà "giáp độc" chận ngay là tài.

- "Hoa Thới" tức là Thới Hoa Ðăng. Vảy của ngón thới không ngưng lại ở chậu mà chạy thẳng lên tới cựa rõ ràng thắng tắp thì gọi là Hoa Thới.
- Vảy của ngón nội không ngưng ở chậu mà chạy thẳng lên tiếp ứng với Thới Hoa Ðăng tạo thành ngã ba và nhập một đi thẳng tới cựa.
- Cả hai hàng vảy này bị Ðộc giáp chặn lại tại cựa. Vảy độc giáp ở hàng Quách là một vảy lớn hả mồm ngậm chiếc vảy cuối cùng của Hoa Ðăng.

Lưu ý: vảy Ðộc giáp không phải là một liên giáp mà chỉ là một vảy lớn.

13. Chận rồi còn thể là hai,
14. Chấn trên giữ dưới thế hoài phải phân.
15. "Thần hổ đệ nhất" nên cân,
Đoạn này mô tả vảy "Đệ Nhất Thần Hổ Đao".
- Vảy ĐNTHĐ là đại giáp nội đóng tại hàng Quách, tức là liên giáp bao gồm ba vảy.
- ĐNTHĐ hả miệng ngậm chiếc vảy cuối cùng của Thới Hoa Đăng đi lên vì thế vảy này đóng trên cựa 1 ly.
- ĐNTHĐ phải đóng cả hai chân.

Gà có vảy này được liệt vào hạng "Linh Kê".

16. "Hổ Thần Đệ Nhị" cũng phân rõ ràng.
- Đệ Nhị Thần Hổ Đao nằm ở hàng Quách và cũng hả miệng ngậm ngọc giống như Đệ Nhất Thần Hổ Đao. Cả hai đều nằm trên cựa 1 ly nhưng Đệ Nhị Thần Hổ Đao không phải là một đại giáp mà chỉ là một liên giáp. Đại giáp do ba vảy tạo thành, liên giáp chỉ do hai vảy mà thôi.

- Hai chân đều có Đệ Nhị Thần Hổ Đao đóng, nếu không thì thất cách.
- Thới Hoa Đăng của vảy phải rõ ràng và thẳng tắp. (Đăng có nghĩa là đèn. Đèn đỏ rực thắp sáng thẳng hàng đẹp như hoa nở nên gọi là đèn hoa.) Có lẽ vì những vảy này nổi lên tròn trịa đẹp như đèn hoa nên có tên là Hoa Đăng.
- Gà có chân này có tài cản cựa địch khó đâm. Rất quý.

Thưa quý độc giả, Tàng Kinh Các của Nhất Phẩm Ðường lưu trữ nhiều Giáp Kinh của các danh gia. Một trong những Giáp Kinh này do danh sư Phan Kim Hồng Phúc biên soạn và trong đó có sự khác biệt của Ðệ Nhất và Ðệ Nhị Thần Hổ Ðao.

Sau đây Mộng Lang xin trình bày những điểm quan trọng của ngài Hồng Phúc.

Theo như Sư Kê Phan Kim Hồng Phúc thì Thần Hổ Ðao không phải là một liên giáp hay đại giáp mà chỉ là một giáp tại hàng Quách.

- Ðệ Nhất Thần Hổ Ðao thì đóng trên cựa một ly và cũng mở miệng ngậm ngọc.
- Ðệ Nhị Thần Hổ Ðao cũng có hình dáng tương tự nhưng nằm cao hơn.

Gà có vảy này thì ra đòn xuất quỷ nhập thần. Khó có địch thủ nào sống sót để gáy.

*Thầy Phan Kim Hồng Phúc không cho biết vảy Đệ Nhị Thần Hổ Đao nằm cách cựa bao nhiêu nhưng phỏng theo hình vẽ của thầy thì Đệ Nhất Hổ Đao nằm cách cựa khoảng một vảy hoa đăng, Đệ Nhị Hổ Đao nằm cách cựa khoảng 2 vảy hoa đăng. Hình vẽ dưới đây là tài liệu riêng của Tàng Kinh Các nhưng phương vị của vảy thì giống nhau.

17. Quay sang "liên cước tam hoàn",
18. Đôi chân phải có ngọc song mặt tiền.
Ngọc song có thể là Song Cúc và cũng có thể là Lưỡng Ngọc Song Cước. Mộng Lang xin đưa ra cả hai để quý độc giả dễ bề nghiên cứu.
Vảy Song Cúc đóng ở mặt tiền cả hai chân. Vị trí của vảy ở hai chân phải tương xứng nhau thì mới tốt. Nếu vảy này đóng ngay cựa thì đúng cách.

Gà có vảy Song Cúc có biệt tài đá liên hoàn cước. Mỗi lần xuất chiêu là đá liên tục ba bốn đòn.

 
Lưỡng Ngọc Song Cước
Cả hai chân đều có vảy to phía trên cựa. Một chân có đại giáp ở hàng Thành. Một chân có đại giáp ở hàng Quách.
Gà có vảy này luôn luôn có biệt tài đá song cước cực kỳ lợi hại và được nổi danh là Lưỡng Cước Kê (Theo Sư Kê Phan Kim Hồng Phúc)

Gà có Lưỡng Ngọc Song Cước đá song cước nhưng gà này có đá "liên cước tam hoàn" hay không thì không thấy sư kê nhắc đến.

19. Rõ ràng nó đá đòn kiêng,
20. Lại thêm đòn thủ mé cần đòn ngang.
21. Thêm rằng bể hậu khai biên,
22. Là tiên giáng xuống cậu tên gà nòi.
Ðòn kiêng có lẽ là đòn quăng còn gọi là xạ. Ðòn quăng là đòn đá vào mặt và cần cổ địch thủ bất thình lình mà không mổ trước.

Bể Hậu Khai Biên là cậu của gà nòi.
Có sách chép: " Bể Biên Khai Hậu" là cậu gà nòi. Bể hay khai thì cũng giống nhau. Ðường "Quách" và đường Hậu đều có một vảy nứt ra chia làm hai. Gà ấy là gà hay.

23. Trường thành địa giáp nên coi,
24. Những vảy ấy có gà hay thường thường.
Trường thành là vảy ở hàng Thành lấn sang hàng Quách. Khi ta nhìn ở mặt tiền thì thấy vảy hàng Thành có diện tích rộng theo chiều ngang.

Vảy Ðịa Giáp là một vảy nhỏ ở dưới lòng bàn chân. Phải lật lên mới thấy. Loại gà này được liệt vào "Linh Kê".

25. Thới mang nhân tự một đường,
26. Dễ mà khinh nó sọ bêu phải tường.
Ngón thới có vảy nứt như chữ Nhân thì gọi là Nhân Tự Thới. Gà có vảy này chuyên nhả đòn độc và thượng hành đi trên. Nếu nhân tự mà đóng ở các vảy cuối sát móng thì gà có tài móc mắt.

27. Phải tường tứ ứng mà thương,
28. Đôi chân như một trường nương người mời.
Tứ Ứng Độ Sơn là 4 vảy độ đếm từ cựa trở lên nằm trên gò cao cách biệt với các vảy độ kế tiếp khuyết hẳn xuống. Nếu được 3 vảy nổi cồm lên thì gọi là "Độ Tam Ứng" và kém hơn gà tứ ứng, ngũ ứng, lục ứng v.v.

Gà có Tứ Ứng Độ Sơn cả hai chân là gà quý.
Gọi là Độ Sơn vì hình thể cao hẳn lên như 4 ngọn núi.
Lưu ý: Bốn vảy này phải to lớn gần bằng nhau.

29. Song liên là vảy của trời,
30. Phải xem cho nhớ đời đời nước hai.
Song Liên là liên giáp nội do hai vảy dính liền tạo thành và đóng tại hàng Quách.
Theo tài liệu trong Tàng Kinh Các thì có hai loại song liên tự.

Loại thứ nhất
- Song Liên đóng ngay cựa nhưng không cần phải ngậm ngọc, và cũng không cần phải có đường thới hoa đăng.

Loại thứ hai
- Song Liên phải ngậm ngọc và đóng ngay cựa. Đường thới hoa đăng phải tốt. Viên ngọc bị ngậm không nhất thiết là ngọc cuối cùng. Gà có Song Liên Tự theo cách này ăn đứt các vảy Nhật Thần, Hổ Khẩu, và Hàm Long.
Lưu ý: Đừng lộn Song Liên Tự với Đệ Nhị Thần Hổ Đao. Đệ Nhị Thần Hổ Đao đóng trên cựa. Song Liên Tự đóng tại cựa.

Theo các sư kê thì gà có Song Liên thì có đòn độc từ cuối nước thứ hai đổ đi.

31. Hiểu rằng vảy nhỏ "lạc mai",
32. Chẳng nên căn cứ một hai đòn tài.
Lạc Mai là bốn năm vảy chụm lại và đóng trên hoặc dưới cựa. Gà có vảy này thuộc loại thường. Ta không nên căn cứ một hai đòn hay mà giữ gà này vì nó không phải là chiến kê.

33. Đòn tài bán nguyệt nữ giai,
34. Thêm vào ngón giữa ra oai nhiều đường.
Vảy bán nguyệt là một đường chỉ vòng bán nguyệt tại cựa. Tuy nhiên, câu này không mô tả đường chỉ đó mà muốn đề cập tới ngón chân cong hình bán nguyệt.

Bán Nguyệt Nội là hai ngón nội của cả hai chân cong hình bán nguyệt. Nếu gà mà có bán nguyệt tại ngón giữa (ngón Chúa) thì lại càng cực kỳ hay.

Chiến kê có chân cong hình bán nguyệt có biệt tài móc mắt đối phương, giỏi song cước, nhảy cao và đá tạt ngang rất ác nghiệt.

35. Đừng cho thất hậu bản lườn,
36. Riêng hai thứ ấy kiên cường phải sâu.
Những sư kê có nhiều kinh nghiệm thì họ cho rằng hàng vảy quan trọng bậc nhất không phải là hàng vảy tiền phía trước mà chính là hàng vảy hậu phía sau. Tiền hư thì còn gỡ gạc được, chứ nếu hậu hỏng thì không thể dùng được nữa.

Một con thần điểu tốt phải có hàng vảy hậu no tròn và đều đặn từ chậu đến gối.

Bản lườn tức là lườn tam bản. Loại lườn này có đáy trệt và hai vách hơi vuông vức trông giống như đáy của loại thuyền đóng bởi ba miếng ván nên gọi là lườn tam bản. Kinh sách khuyên ta không nên dùng loại gà có lườn tam bản.

Ngược lại với lườn tam bản thì có lườn tàu có đáy nhọn. Khi ta "vô tay" nâng gà lên thì sẽ cảm thấy đáy lườn cộm vào lòng bàn tay.

"Vẹo lườn thì bỏ, vẹo mỏ thì nuôi"

Xương lườn nằm ở phía dưới bụng của gà. Nếu xương lườn sâu và thẳng không bị "vạy" thì chiến kê ấy có thể tạm coi là tốt.

37. Tam tài tứ quý là đâu,
38. Song tam song quý mới hầu tài cho.
Theo tài liệu của Tàng Kinh Các thì có rất nhiều loại tam tài khác nhau. Loại thông thường là ba vảy nhỏ đóng sát gối như hình vẽ này.
Qúy điểu có loại vảy này thì ra đòn cực kỳ mãnh liệt hung ác.

Tứ quý là bốn hàng vảy đóng sát gối. Chiến kê có tứ quý chuyên đá lòn, đá dĩa. Con gà đi dưới cũng có nhiều đòn độc ma quái riêng của nó.

Song tam = hai chân có tam tài
Song quý = hai chân có tứ qúy.

nhân đọc bài của anh Mộng Lang, thấy hay quá nên tối dzìa lục lại các sách vở cũ thấy có các trường hợp sau, xin cũng góp vui: 1/ vảy "hoa mai": ngoài trường hợp "Lạc Mai" mà anh Lang đã nêu còn có trường hợp khác gọi là "Mai Cựa"; do các vảy của hàng biên phụ đi ngang cựa đóng thành; Gà có Mai Cựa khá lắm, thỉnh thỏang gà này đâm cựa rất độc, khi nó trổ tài đối phương phải mang tật. 2/ có sách viết "lệch Lông thì bỏ, lệch mỏ thì nuôi": tức số lượng lông lớn 2 bên cánh của gà phải bằng nhau mới tốt, bên ít bên nhiều thì bỏ không dùng (có lẽ ảnh hưởng đến thăng bằng của gà lúc bay nhảy chăng ? ), còn lệch (vẹo) mõ là dùng chắc là do người xưa nghĩ là "có tật có tài" Trên giang hồ có nhiều tài liệu diễn giải khác nhau về vảy Tứ Trụ Giáp. Có sách chép "Tứ Trụ Giáp là một chân có Án Thiên và phủ địa, một chân khác có Án Thiên. Có sách khác lại phác hoạ vảy Tứ Trụ Giáp như bốn ô vuông nằm gần và đều nhau tại cựa, hai ô ở trên, hai ô ở dưới. Nhưng nếu là như vậy thì xem ra nó lại giống như vảy Khai Vương rồi ?

81. Phụng đuôi điểm rất ân cần,
82. Quăn lông xoắn mã trông bần mà thương.
83. Kê kia phản vỹ nhiều đường,
84. Đặng xem cho biết "tứ thương khứ đà".
Ðuôi phụng như đã nói trên là đuôi dài chấm đất.
Ngoài ra, có các loại lông đuôi đặc biệt sau đây:

Nguyệt cung: lông đuôi có nhiều khúc trắng như trăng lưỡi liềm.

Bạch linh: Lông đuôi có một sợi trắng không đen chỗ nào

Lông mã là lông ở hai bên hông của gà. Lông mã cứng như xương nên gọi là thép. Gà cựa mà có mã dài, rậm và có mũi nhọn như kim thì đó là con gà chiến. Lông mã mà có vài cọng xoắn lại như hình vẽ này thì lại càng dữ tợn. Mã có nhiều màu sắc khác nhau "tạp sắc" thì không hay. Nhưng nếu có chấm nhỏ li ti thì tuyệt.

Phản Vỹ: Ðuôi có vài sợi lông quăn lại như tóc uốn. Khi kéo thì thẳng ra, khi buông tay thì lại quăn trở lại như lò xo.

Tứ Thương Khứ Ðà ?????????

Hôm nay chúng ta tìm hiểu về triều thiên của các vị vua.
 
85. Một hai mão thủ xem qua,
Tả quân Lê Văn Duyệt đã từng mô tả mồng gà như mão quan. Phàm trời đất đã xếp đặt cho con gà tài có một chiếc mão oai phong phù hợp với tài năng của chúng.

ML đã từng được xem qua diện mạo của hai con gà xuất chúng thì cả hai đều có mão xếp từng lớp đổ về phía mỏ như vương miện của Tần Thuỷ Hoàng.

86. Dáng to mà ngã bất là chỉ thiên.
87. Anh hùng chẳng ngã chẳng nghiêng,
88. Chấn trên mồng thủ trung kiên thăng trời.
Mồng gà có gốc từ mỏ và mọc về sau đầu. Nhưng nếu gà có gốc mọc từ trên đầu và đổ về phía trước mỏ thì không gọi là mồng mà gọi là Mão.

Con gà này có mão từng lớp đổ về phía mỏ. Gà có mão là Vương Kê, có phong cách đường đường là một Chúa Công, tài trí một trời một vực.

Mồng gà như hình tam giác có đỉnh nhọn chỉ lên trời thì gọi là mồng chỉ thiên. Gà có mồng thẳng không nghiêng mé tả hoặc mé hữu được cổ nhân ưa chuộng và liệt vào hạng anh hùng.

Trong các loại mồng gà thì mồng dâu là thường gặp nhất.
Mồng dâu không to cũng không nhỏ, nó có từ ba hoặc bốn cạnh trở lên và thường ngay thẳng.

Một loại mồng khác là mồng trích. Mồng như mồng chim trích, thường thì mồng này trệt xuống. Gà mồng trích đá nhanh.

Mồng lá chỉ có nơi gà cựa. Gà mồng lá đá hăng dữ nhưng nếu không hạ địch thủ trong ba nhang đầu thì càng về khuya càng dễ thua.

Mồng Hoa
Gà có mồng như cánh hoa nhiều cánh xếp lại. Nếu mồng này mà đổ về trước thì chẳng khác gì mão quan. Các Hành Giả khi đá gà mà gặp đối thủ có mồng xếp lớp đổ về trước như con này thì nên cẩn thận.

89. Lại thêm hàm kéc lá đôi,
Hàm kéc lá khoé miệng sâu rộng như miệng kéc. Gà có khoé miệng sâu thì mạnh mỏ và khi mổ thì bám rất chắc.

Mỏ lá đôi hay mỏ "ba lá" là loại mỏ có hai rãnh ở bên hông mỏ. Nhìn từa tựa như mỏ được ghép lại bởi hai phần.

Các Hành Giả có thể bấm vào hai link sau đây để xem thêm hình chụp của gà mỏ đôi: Mỏ'>http://i1208.photobucket.com/albums/cc363/ganoi25/DaoKe/dkbg89a.jpg"">Mỏ đôi 1. Và đây: Mỏ'>http://i1208.photobucket.com/albums/cc363/ganoi25/DaoKe/dkbg89b.jpg"">Mỏ đôi 2
 
90. Mỏ xuôi mà đoản chính tôi anh hùng.
Mỏ gà càng dài thì càng yếu. Càng cong thì càng chậm.
Mỏ xuôi mà đoản là mỏ thẳng và ngắn. Mỏ xuôi và hơi cong vừa phải là tốt nhất. Mỏ như mỏ chim sẽ thì cắn nhanh đớp lẹ khiến đối phương không kịp né tránh.

Mỏ nhỏ mà dài thì yếu
Mỏ cong thì chậm

91. Túc trường có thể hình cung,
Ðùi gà và quản gà cong theo hình cung là tốt nhất.

Ðùi gà và quản gà thẳng băng như cây cột thì không tốt, không tốt.

Quản cong hình cung nhưng đùi thẳng băng 90 độ như cột nhà là không tốt. Dễ bị ngã ngửa.

Gà có thế đứng hai đầu gối chụm lại và hai bàn chân xoạc rộng như hình này thì đá đòn không ngay.

92. Đại song đại lép tài trung văn toàn.
93. Nở đùi ngắn quản thì ngoan.
Ðại song đại lép là nói về quản gà, còn gọi là chân, cán, cặp giản v.v.
Quản gà mà to thì gà đá chậm, mau mệt.
Quản gà lép gầy xương xẩu là tốt nhất. Đá lâu mệt, đứng nước khuya tốt.

Ðùi gà phải nở nang to bằng thân hoặc lớn phình lớn hơn thân mới tốt. Nếu ta nhìn từ phía trước mà thấy đùi gà phình to hơn thân thì tốt.

Ðùi gà phải nở theo hình bầu dục. Ðùi tròn xấu, đòn yếu kém.

94. Hậu trên nở dưới thắt ngang cán thần.
Quản gà mà thắt lại khúc giữa thì tốt. Thắt quản không có nghĩa là quản bị cong. Quản ngay thẳng như mũi tên nhưng thắt lại ở đoạn giữa.

Như hình vẽ thì quản gà tại A và C đều lớn bình thường nhưng đoạn B bị thắt lại.

95. Cán thần cứ một mà phân,
96. Đùi hai trên dưới bất cân mà tài.
Ðùi gà phải dài gấp đôi quản gà. Ðùi hai quản một theo như câu "Lưỡng túc tam phân" là đúng sách vở.

Ðùi gà là phần quan trọng vì sức mạnh của cú đá được phát xuất từ đùi. Ðùi gà to và dài thì sức mạnh nhân đôi.

Bế gà lên, gập chận lại như hình vẽ và tính từ chậu lên tới gối là phần quản. Nếu chậu gà của bạn chỉ dài tới nửa phần đùi thì bạn đã có một con gà "Lưỡng túc tam phân".

có bài vè về xem tướng gà nè: Đầu Công, Mình Cốc, Cánh Vỏ Trai Đùi dài, Quản ngắn chẳng sợ ai Chân khô, Mặt gân ấy mới tài Đầu Công , Mình Cốc, Cánh Vỏ Trai Quản ngắn, đùi dài chẳng sợ ai Khô Chân, gân Mặt ấy gà tài hay Tía chân khô , ô chân ướt hoặc Xám lông khô , ô lông ướt ..... Đại loại đó là những câu kết thúc kinh nghiệm dân gian, được truyền miệng nhau từ đời này qua đời khác , khi tôi còn bé tí nuôi gà chọi thì cũng đã thuộc được mấy câu như vậy rồi. Như vậy những câu nói dân gian như vậy cũng trùng lặp với Đạo kê của bác ML.

gachoihn viết: Kiểm nghiệm qua những con gà của mình nuôi và ra sới gà nhiều tôi thấy những gì trong đạo kê cuả Bác ML nói nhiều cái đúng (tất nhiên không phải cái gì cũng đúng gà chọi mà): Ví dụ như mào gà nó thể hiện tính anh hùng của nó nhiều lắm, tôi đã chứng kiến những trận gà kết nhưng có một trận làm tôi nhớ , đó là sới làng Vạn Phúc Hà Đông , 1 con gà bịp chân xanh cực hay nhìn đã biết gà kết mang từ Quảng Ngãi ra gặp 1 con gà mơ tía chân vàng của Gia Lâm - Hà Nội, gà bịp là con gà đi trên rất mau đòn , ra toàn đòn nặng rất đau lại còn toàn đánh đòn điểm (chỉ điểm vào hầu , đầu , mặt) nên mới hồ 5 gà mơ tía mù 1 mắt , đầu xưng to, 2 lỗ tai xưng phồng, loạng quạng (phải nói gà mơ cũng là con gà kết nên mới đứng vững tới hồ 5) gà bịp biết vậy toàn nhằm mang tối (bên mắt mù) của gà mơ mà đánh nên gà Mơ càng khó tránh đòn, ai cũng nghĩ gà bịp sẽ thắng chỉ riêng chủ gà mơ (1 bố già) là vẫn bình thản như không, mặt lạnh te bởi vì đến hồ 9 thì con gà bịp bỏ chậy chỉ với mấy cái trả đòn nhạt chân của gà mơ mặc dù gà mơ đã bê bết máu và đứng không vững. Về sau tôi mới nghe lỏm được bố già ấy nói với mấy đứa con hay cháu gì đấy là gà mình kém tài hơn họ nhưng nhìn thì thấy gà họ có cái mào hèn và cặp mắt nhớn nhác lắm, không thể đứng khuya hồ với gà mình được, gà mình lại là con gà khuya hồ và lỳ đòn nên chấp nhận ghép gà (lúc đầu nhiều người can là gà kết mang từ Quảng Ngãi ra đấy đừng nghép). Từ đấy về sau tôi không bao giờ thích nuôi gà có mào xấu và rất kị gà tông hèn ...

Xin bác ML tiếp đi nhé, bọn tôi cảm ơn bác rất nhiều lắm, chắc cũng chỉ vì niềm đam mê mới giúp bác làm việc này thôi . Theo như sách vở thì gà có cựa lung lay là gà quý. Nhưng gà tre có cựa lung lay thì mình cũng chưa gặp qua. Còn như gà đòn mà có cựa lung lay thì không biết là có đá được không nhỉ ?

Này gachoihn, Mộng Lang rất thích câu chuyện đá gà của thí chủ. Thí chủ có nhiều kinh nghiệm đá gà vậy nếu rảnh thì cứ thỉnh thoảng thuyết pháp cứu độ chúng sinh nhá.

Cuối tuần Mộng Lang mới gởi bài lên được. Hôm nay bận nghiên cứu Ðạo Kê vẫn chưa xong. Hẹn cuối tuần sẽ đăng. Chúc quý Hành Giả một cuối tuần an lạc.

--------------------------------------------------------

Tiếp tục Kê Đạo........
 
97. Nhìn xa ngón ngọ thấy dài,
98. Sát trung cang điểm là hai thứ quà,
Sát Cang Điểm và Trung Cang Điểm đều nằm ở ngón Ngọ. (còn gọi là ngón Chúa). Ngón Ngọ là ngón chân dài nhất trong bốn ngón. Có sách không gọi là Cang Điểm mà gọi là Cân Điểm và Can Điểm.

Trung Cang Điểm là ngón Chúa cứ cách hai vảy lại có một điểm đốm khác màu đóng vào như vệt chấm. Gà có vảy này thì tài nghệ nghiêng trời lệch đất.

Trung Cang Điểm cuồng kê thường hạ địch thủ ở nhang thứ nhất. Ít có con nào sống sót qua nhang thứ hai.

Sát Cang Điểm, hay Sát Cân Điểm là ngón Ngọ có hai điểm đốm ở hai vảy sát nhau. Gà có vảy này thì đá tới tấp như hung thần. Cuồng kê này đá khắp mình mẩy đối phương không chừa chỗ nào.

99. Ngực gà cũng thể nhìn qua.
100. Gặp như thực tả "quý kê" hẳn là.
101. Hẳn là giống ấy văn gia,
102. Đa mưu chiến lược tài ra tật nguyền.
Gà có "trữ thực tả" là gà có bầu diều bên trái. Bình thường thì mọi con gà đều có bầu diều bên phải. Những con gà trữ thực tả thì rất hiếm và có ẩn tài.
Tiện có con "trữ thực tả kê" này thì Mộng Lang xin "tả" kỹ thêm về đôi chân của một con gà đòn. Theo như kinh sách thì gà chọi phải có cặp đùi to bằng hoặc to hơn thân mình của nó. Ta có thể đứng phía trước và xem xét nếu thấy cặp đùi nở to bằng hoặc hơn thân mình của nó thì đó là cặp đùi tốt. Qúy Bồ Tát cần lưu ý thêm là quản (phần chân từ chậu đến gối) gà phải nhỏ và thẳng thì mới tốt. Quản to và mập thì xấu.

103. Lưỡi đầu lưỡng chẽ đã duyên,
104. Lại thêm lưỡi thấp lưỡi chuyên như rùa.
105. Gà này giống tỏ con vua,
106. Điểm đen đầu lưỡi bất thua "kê thần".
107. Như trên đã kể ân cần,
108. Kẻo rằng chẳng đặng xa chân thời phiền.
Lưỡi đầu lưỡng chẽ (lưỡng thiệt) là đầu lưỡi của gà chia đôi thành hai lưỡi. Gà này rất quý.

Gà có lưỡng thiệt thì lưỡi bị chẻ ra như hình 1.
Gà có bớt đen ở đầu lưỡi cũng được liệt vào hạng gà qúy không thua "kê thần" như hình 2.

Lưỡi thấp (Đoản thiệt) hay lưỡi rùa là gà có lưỡi nhưng rất cụt như hình vẽ. Theo như kinh sách thì gà lưỡi rùa miệng rất hôi thối.

Đoản thiệt kê đựơc xem như Hoàng Thái Tử vì có tài nghệ áp đảo quần thần.

109. Bấy lâu tướng vảy bất duyên,
110. Cùng xin xuất hết chinh chuyên "Đạo gà".
111. Đạo gà như thể trăm hoa,
112. Biết đâu mà kể vảy xa vảy gần.
Thú chọi gà được Sử Ký đề cập đến tại xứ ta ít nhất là từ cuối thế kỷ thứ mười ba vì khi quân Nguyên xâm lấn nước ta thì Thái-Sư-Thượng-Phụ Hưng Đạo Đại Vương có khiển trách binh sĩ và các tì tướng của ngài về tội mê chọi gà.

Nước ta có chiến tranh triền miên. Khi Pháp chiếm kinh thành Huế thì đã thiêu rụi thư viện quốc gia. Kinh sách, tài liệu hiếm quý phút chốc tan biến thành khói. Có thể là các pho sách bị đốt bao gồm những tài liệu thơ phú liên quan tới Đạo Kê của cổ nhân.

"Đá như trong Kinh" - Người xưa dày công nghiên cứu kê pháp và xem nó như nghề nghiệp. Ðạo Kê (Gọi là Kê Ðạo theo cách đọc của Hán văn hoặc Ðạo Kê theo lối đọc của Việt văn) là Đạo, là Nghiệp có lẽ vì nó đòi hỏi sự hiểu biết có bài bản.

Đạo kê diễn nghĩa bình giải (tiếp theo)

BaLoi - www.ganoi.com

139. Đao kia vảy đóng hoa cà,
Ấy là đao độc chết thà chẳng khinh.
141. Gặp tên song phủ giáp kinh,
Nhất thời đâm chết nhì thời bất dung.
Trong câu 139 nói đến gà có 6 vảy đóng ngay tại cựa như hình Hoa cà. Hoa cà có 6 cánh và ở giữa một vảy xem như là đài hoa. Lọai gà có vảy Hoa cà đâm rất độc hại, nếu đâm là gà đối phương không mù thì khó mà thóat chết. Thường là gà ba hàng vảy chạy xuống dễ tạo thành hình Hoa cà nhưng không đúng lắm. Nếu gà có 2 hàng trơn mà ở ngay cựa chẽ thảnh 3 hàng vảy thì mới tạo ra vảy Hoa cà.

Trong câu 141 nói đến lọai gà có vảy “Song Phủ” như hình hai cái búa giao nhau. Trong kê Kinh cũng có nhắc đến lọai vảy tương tự như “Song Phủ” là "Nguyệt Phủ", các hành giả chư tôn hay lầm lẫn giữa hai loại vảy này:

Nguyệt phủ là vảy buá trăng,
Thân nội cái vảy dường chưng buá hình.
Hai hàng vảy đóng rành rành,
Hai bên đâu lại hiệu danh giao đầu.

Trong Hán Văn, chữ “phủ” có nghĩa là cái búa có dạng như sau 斧 do đó mỗi chân từ hàng quách (thân nội tính ra) có vảy chạy chéo lên như hình lưỡi búa. Trong sách “Giáp Kinh” của Nhất Phẩm Đường cũng có nói đến lọai vảy kinh thiên động địa này. Gà có vảy “Song Phủ” hay "Nguyệt Phủ" mỗi lần ra trận là có cảnh "máu chảy đầu rơi", phải lấy mạng gà đối phương.

{Hình Vẽ của ĐCCH về Song Phủ Đao}

Nếu đọc lại câu trong Kinh Kê thì thấy chữ "Nguyệt Phủ" là hai vảy có hình như lưỡi búa nhưng đóng hoành ngang sang hàng Thành. Trong Hán tự chữ Nguyệt là 月, do đó phải là vảy vấn liền từ hàng quách sang hàng thành ( Hai hàng vảy đóng rành rành). Nếu chỉ có 1 vảy vấn đóng ngay cựa được gọi là vảy "Nguyệt tà" hay "Xuyên Đao". Nếu hai vảy vấn đóng ngay cựa có hình dạng hơi loe rộng ra như hình đầu búa rìu (bên hàng thành) thì đó là vảy "Nguyệt Phủ".

Nếu hai chân đều đóng vảy "Nguyệt Phủ" như trong câu "Hai bên đâu lại hiệu danh giao đầu" thì thật là vảy độc hại. Gà có vảy "Nguyệt Phủ" hay "Song Phủ" không những có tài đâm mà còn dùng cựa để chém như lưỡi búa !!!

{Hình vẽ của ĐCCH về Nguyệt Phủ Đao - giống như song phủ đao nhưng là hai vảy vấn như hình búa đóng ngay cựa }

143. Xem đao phải biết hãi hùng,
Cựa kim đóng thấp vòng cung vẹn toàn.
Phòng đao "giáp thới" truy hoan,
146. Ửng tâm nhật nguyệt mưu toan hổ rừng.
Câu 143 và 144: Gà mà có cựa hình dạng nhỏ và nhọn lễu như cây kim đóng thấp phía sau chân. Hơn thế nữa là có hình hơi cong như hình cây cung là giòng gà giỏi về đâm cựa. Gà cựa nhọn hình cung thì có tài lấy mắt gà đối phương nhấp nháy.

Câu 145 và 146: Gà có vảy (nứt như chữ thập) mang hình chữ Giáp 甲 đóng ở đầu ngón thới cũng là một lọai gà sở trường về dùng cựa như đao để đâm gà đối phương. Trong phần này Đạo Kê đang bàn về “đao” nên nói đến “Nhật Nguyệt” là một bên cựa màu trắng, một bên cựa màu đen. Lọai gà có cựa Nhật Nguyệt thường được xem như là lọai Linh kê ra đòn dữ như cọp. Trong Kê Kinh có bổ túc thêm như sau :

“Ðôi chơn nhựt nguyệt anh linh chẳng vừa.”

Tuy nhiên Kê Kinh lại nói đến đôi chân chứ không riêng gì cựa, vì thế nhiều sư kê đã diễn rộng ra cựa Nhật Nguyệt không chỉ gói gọn trong màu của cựa mà còn nói đến màu sắc của cả cặp chân nữa. Thí dụ như một chân trắng và một chân đen (rất híêm thấy), hay chân trắng cựa đen, hay chân đen cựa trắng đều được xếp vào lọai gà “Nhật Nguyệt”.

Một điểm khác tiện đây xin được bàn thêm cùng các tôn gỉa, các bậc sư kê và nghệ nhân chơi đá gà là hầu hết đều dùng chữ “anh linh” để diễn đạt là gà Linh Kê. Theo thiển ý của BaLoi thì chữ “Linh” được hiểu theo Việt Ngữ là “linh thiêng” và huyền bí ở đây không hẳn đúng lắm. Tuy nhiên hai chữ “anh linh” hiểu theo nghĩa tiếng Hán Việt thì đó chỉ là một lọai tài giỏi, nhanh nhẹn hơn bậc thường tình thôi. Cho nên gà “Nhật Nguyệt” ra trường đụng phải gà hay hơn cũng bị thảm tử như thường. Các tôn giả không nên hiểu theo hai chữ “Linh Kê” là gà linh nên không thể thua và không thể bị đá bại.

147. Thới mà cao thấp không chừng,
Án bên cánh tả đoản đừng phải phân.
Phủ hoành song giáp là trân,
150. Đòn luôn khép chặt đôi chân phải tường.
Câu 147 và 148: Gà mà có ngón thới, là ngón nằm phía sau gần cựa mà một bên cao, một bên thấp không đều nhau, các chư vị nên cẩn trọng nếu đụng phải. Nếu gà mà có ngón thới bên chân trái ngắn hơn chân phải thì đó là con gà dùng móng để ra chiêu “Hổ Trảo Cầm Nã Thủ” để ra đòn độc hạ thủ gà đối phương khi lâm trận.

Câu 149 và 150: “Phủ Hòanh Song Giáp” tương tự như vảy "Nguyệt Phủ" mô tả trong Kê Kinh đã diễn giải ở câu 141 - Đạo Kê. “Phủ hòanh” là vảy có hình cái búa đóng ngang (hòanh) từ hàng quách kéo qua hàng thành. Vảy này phải được đóng cả hai chân thì mới gọi là vảy của quý kê.

Gà có lọai vảy "Phủ Hoành Song Giáp" có hình dạng như chiếc búa này ra đòn rất khôn lanh, mưu lược và khống chế gà đối phương, gài thế đưa vào tử lộ để dứt điểm trận đấu.

151. "Nhím kê" nó thật cao cường,
"Mỵ kê" mà có ngũ thương tử hình,
Dung nhan ấy thật là tinh,
154. Ngưỡng qua thời biết anh linh cả đời.
Câu 151 và 152: Những con gà có lông mã chỉa ra tua tủa cứng như lông nhím, còn được gọi là gà “lông thép”. Đây là một trong những lọai gà có đặc điểm dị kỳ như “qúai kê” ẩn tướng. Lọai gà lông nhím này có tài nghệ rất cao cường nếu ra trường gà mà các hành gỉa đụng phải lọai gà này phải đề phòng.

“Mỵ Kê” đây là “Tử Mỵ Kê” mà có “ngũ thương” (伍 鎗) tức là cái kiềng hay cái vạc có 3 chân xếp bằng nhau. Ở đây ý nói đến thế ngủ của “Tử Mỵ Kê” khi nằm ngủ đầu xỏai ra phía trước và mỏ chấm xuống đất làm thành 1 điểm, hai điểm phía sau là hai đầu cánh xòe ra chống xuống đất tạo thành 3 điểm chống đỡ trong lúc ngủ trông vững chãi như cái vạc 3 chân.

Câu 153 và 154: Hai câu này chỉ diễn giải thêm về Tử Mỵ Kê. Lọai gà Tử Mỵ Kê dấu tướng rất khó lòng khám phá ra. Nó chỉ lộ hình tướng trong khi ngủ mê mệt mà thôi, cho nên chư vị chơi gà phải tinh ý cho lắm mới khám ra con gà mình có phải là “Tử Mỵ Kê” hay không ? Nếu đúng là Tử Mỵ Kê thì thật là gà quý hiếm và tài giỏi, cả đời chưa dễ dầu gì gặp được một.

155. "Án thiên" gối phủ an nơi,
Gà hay kiếm đặng mà chơi mà chiều.
"Ám long" vảy ấy mĩ miều,
158. Một là "quái kiệt" hai là "linh kê".
Gà nếu có vảy vấn đầu tiên đóng ngang ngay gối thì đó chính là "Án Thiên". Dựa theo luật bất thành văn của Đạo Kê là nếu gà có 3 vảy liền nhau gọi là "Tam Tài". Do đó vảy "Án Thiên" đóng tại gối theo thứ tự từ trên xuống là Đệ Nhất Án Thiên, Đệ Nhị Án Thiên và Đệ Tam Án Thiên thì là gà có quý tướng. Tuy nhiên nếu không có Đệ Nhất mà chỉ có Đệ Nhị hay Đệ Tam Án Thiên thì không phải là gà hay, chỉ trung bình thôi. Một số dịch gỉa diễn nghĩa gà có "Án Thiên" là gà của Trời e không đúng lắm. Quản gà được chia 2 phần Thượng và Hạ, phần gần sát gối gọi là Thiên (trời cao) và phần sát chậu nơi vảy bắt đầu phân nhánh ra các ngón gọi là Địa (đất thấp). Chữ "Án Thiên" có nghĩa là vảy đóng nơi cao nhất trên quản gà.

{Hình vẽ của ĐCCH}

Con gà có vảy "Án Thiên" là loại gà có khí phách quân tử anh hùng ra trận không dễ gì thua. Những con gà có vảy kém hơn thường "soi" vảy "Án Thiên" để biết mặt gà "chính danh quân tử" và biết tài cao thấp mà chịu thua trước. BaLoi có kinh nghiệm qua và từng chứng kiến con gà thường "soi vảy" Án Thiên của quý kê và khiếp đảm bỏ chạy ở hiệp 3 trong khi nó vẫn còn tỉnh táo và khỏe không có dấu hiệu gì là thua.

Trong các loại vảy có liên hệ đến rồng trong Đạo Kê có nhắc đến 3 loại. Đó là Giáp Long, Giao Long và Ám Long.
Gà có Giáp Long là có vảy tròn cạnh và xếp hình như chữ Nhân (人) được xếp lớp như vảy rồng xếp từ đầu đến cuối ngón thới như đã được thầy Mộng Lang giải thích ở câu 2.

"Giao Long Chi Tự' là loại gà có vảy nhữ chữ "Chi" (之) do hai hàng thành và quách giao nhau từ trên gối xuống chậu đa xéo qua xéo lại như chữ chi (Chi tự).

Riêng "Ám Long" là gà có vảy tròn như vảy rồng nhưng không lộ hình tướng (Ám là ngầm, ẩn đi) mà mọc ở những nơi khó thấy như dưới đế chậu hay những nơi khác trong mình gà. Trong Kê Kinh có câu:

Ẩn tinh to nhỏ không cùng,
Nó ẩn dưới chậu danh đồng ẩn long

Theo BaLoi thì chữ "Án" ở đây có nghĩa là "chắn ngang" (theo định nghĩa của Tự điển Việt Nam). Hai chữ Thiên và Địa là thuật dùng từ của cổ nhân để phân biệt nơi cao thấp trong quản gà một cách thi vị hóa mà thôi. Do đó Án Thiên được hiểu là vảy đóng và chắn ngang ở vảy cao nhất trên quản gà.

Còn nếu dịch theo Hán Việt thì chữ "Án" có nghĩa là : Đè xuống - vảy Án Thiên ở trên cao nhất đè các vảy khác bên dưới (quản gà).

159. Khai tiền vảy đóng một bề,
Vàng son đã hết gà chê gà thường.
Gà thường gối vảy ngũ tu,
162. Hoặc chân rọc chậu sinh ngu đui mù.
Câu 159 và 160 : Hai câu này nói đến những vảy xấu của gà. Gà nếu có vảy khai ở mặt tiền, bất kể ở hàng thành hay hàng quách đều là bị chê không còn gì để “vớt vát”. Duy chỉ có một điểm son cuối cùng là nếu gà bị khai tiền và khai luôn cả hậu thì 2 điểm xấu trấn áp nhau thành ra điểm tốt. Khai tiền ở bên hàng quách (bên hàng gần cựa) mà có khai hậu thì thật là quý tướng kê, còn được gọi là “cậu gà nòi” !

Câu 161 và 162 : Gà có vảy “ngũ tu” là vảy nhỏ xếp thành hàng ngang từ gối trở xuống, còn được gọi là “gà nát gối”. Câu 162 nói về lọai gà có đường nứt hay đường đất của vảy như bị cắt thắng (rọc) 1 đường chạy từ vảy trổ xuống kẽ móng chúa (giữa) và móng ngọai. Lọai gà này nuôi chỉ “ăn hại thóc lúa” và nếu đem ra trường chỉ là “bị thịt” cho gà người ta đá chứ không có tài cán gì hết ! Rọc chậu hơi giống "Áp Khẩu" chỉ khác là Áp Khẩu thì chạy từ gối gà xuống kẽ của 2 ngón chân.

Gà có những lọai vảy này thương được sư kê lọai bỏ vào đợt đầu tuyển lựa khi gà được 2 hay 3 tháng.

BaLoi viết: Đây là cặp chân của con gà Shamo của Shamolady trong phần photos đăng lên của member. Con gà này chân có nhiều vảy đặc biệt nên Baloi đăng lên đây để các bạn cùng xem qua.

BaLoi viết: Baloi có nghe đến vảy "Tứ Vi" tức là 4 vày giao đầu nhau. Trong hình con gà này có vảy "Tứ Vi" đóng ngay cựa bên chân trái. Các cao thủ võ lâm có biết vảy "Tứ Vi" có công dụng và đặc điểm gì không ? Hình như còn một tên nữa cho lọai vảy này được gọi là vảy "Gạc Thập". Gà có vảy gạc thập thì hay đâm cựa và có đòn độc, tôi biết một con gà ô chân vàng có vảy này. Từ khi nó khai mỏ tôi đã được xem con gà này, nó có đòn chui thông vỉa, đánh mé mu lưng sập gà luôn. Tôi xem 5, 6 kỳ vần thì trận nào cũng thì con gà đối phương bị đánh 1 đòn nằm bệt dưới chân luôn. Sau ra sới ăn được 2 độ đều chì có hơn 3 hồ.

BaLoi viết: Con gà này của một tay bên Pakistan, giống Indian asil thì phải. Nếu truy gia phả mấy ngàn năm trước có thể có giây mơ rễ má với gà nòi VN. Con gà này có đặc điểm là mỏ rất ngắn và phẳng lì chứ không có có khía như mỏ ba lá. Đăng lên đây cho các bạn thưởng lãm.

BaLoi viết: Con gà này có chân tốt quá, đăng lên cho các bạn xem !

BaLoi viết: Bạn dongphuonggachoi, Đạo Kê hình như cũng có một thủ bản của người Trung Hoa. Không biết bản Đạo Kê của ta là phiên dịch lại hay là do người xưa đặt ra. Baloi không rõ xuất xứ lắm. Bạn vantuong, gà mà có hay vảy nhỏ chen vao giữa hai vàng vảy nhưng mọc dưới cựa, gần cuối quản là vảy "Ngậm Thẻ" - xấu. Nếu vảy mọc ở gần khớp của bàn chân mà không thấy vảy này, chỉ trừ khi nào lật lên mới thấy thì là vảy "Yểm Địa" rất quí.

BaLoi viết: Bạn SỨ béo, thầy Mộng Lang đã yêu cảnh mến chùa nên đã bỏ Đạo Kê, thoát mùi tục lụy rồi khôg còn vào đây nữa. BaLoi gọi là thầy vì Mộng Lang là người tu hành Phật pháp. Câu hỏi của bạn SỨ béo BaLoi có thể trả lời như sau. Gà thất hậu (không có vảy hậu, hay hậu quá ngắn) hay còn gọi kém hậu tức là gà có vảy hậu khoảng 7 hay 8 vảy hậu và ngắn, chưa xuống tới cựa là những con gà không chuyên về đòn thủ và càng đứng khua càng yếu thế. Nếu Hậu xuống tới ngang cựa là chơi được. Có những con gà Hậu mọc xuống quá cựa thì đó là hậu tốt thướng là 12 vảy trở lên. Ngoài ra còn phài kiêng và tránh không nuôi những con gà Khai hậu, tức là 1 trong những vảy hậu bị nứt và chia hai ra. Gà Khai hậu có luật trừ để hoá giải nếu con gà có vảy Bể biên. Nếu con mái gốc có hậu kém thì xác xuất con gà trống con nó sinh ra sẽ có khoảng 50% là gà sẽ kém hậu như chân của con gà mẹ, khoảng 50% còn lại có thể con gà sẽ mang đặc tính của con gà cha, nếu bạn có con gà trống hàng hậu tốt thì từ từ sẽ cải thiện vảy hậu của các thế hệ gà con. Lý do vì đây là về đặc tính di truyền màu lông, chân vảy, vv, của con gà cha lẫn gà mẹ sẽ có nhiều yếu tố quyết định để xem gene nào mạnh hơn dẫn đến việc con gà con sẽ thừa hưởng cái gene mạnh đó từ gà cha hay gà mẹ. Cho nên không thể cho 1 câu kết luận đúng chính xác 100% được. Như bạn Sứ béo cho biết thì giòng gà mái của bạn rất hay đã nuôi lâu đời và biết gốc gác và thành tích của giòng gà này khi ra trường thì cứ giữ mà chơi chứ bỏ làm gì. Gà ngắn hậu chưa phải là 1 yếu tố quyết định để loại bỏ con gà. Nhưng gà bị Khai hậu thì đúng là 1 yếu tố quyết định để loại bỏ con gà đó.

Bác Ba ơi, PH xin thêm với bác Ba 1 chút nhé. Nếu có gì thì Bác Ba bỏ quá cho PH. Gà thất hậu hay loạn hậu: Loại hậu này chưa đến cựa hoặc đến cựa bị chia thành 2 hàng nhỏ lăn tăn tiếp tục đi xuống đến cựa hoặc quá cựa. Gà đỏan hâu: Hậu quá ngắn chưa tới cựa. Gà Khai hậu bể biên thì quá tốt, vì thế mới có câu" Bể biên khai hậu là cậu gà nòi" nhưng bác Ba vẫn còn thiếu nếu Khai hậu mà có vảyVẫn cán thì cũng rất tốt. ( Khai hậu xấu, Vấn cán cũng xấu. 2 xấu cộng lại = Đẹp) Gà có loại hậu này cũng xấu là: Đại giáp hậu ( hậu đang đều tự nhiên có 1 vảy hậu to) loại gà này thường là không hay về nước khuya. Nếu PH có thiếu sót gì thì mong bác Ba bổ sung thêm. mời bác Ba